Huidkanker

Explosieve groei gevallen huidkanker

Jaarlijks krijgen maar liefst meer dan 50.000 mensen in Nederland te horen dat ze huidkanker hebben (bron: IKNL). De verwachting is dat dit aantal explosief zal stijgen tot 70.000 in 2020.

Overmatige blootstelling aan de gevaren van de zon tijdens de kinderjaren en tijdens de tienerjaren kan leiden tot de ontwikkeling van melanomen en niet-melanoom. Ondanks het feit dat UV-straling steeds sterker wordt als gevolg van de klimaatverandering en het dunner worden van de ozonlaag, is een groot deel van deze stijging te wijten aan ons gedrag. Een groot deel van de gevallen van huidkanker is te voorkomen door verstandig gedrag, met name tijdens de kindertijd.

Gedragsverandering

De sterke groei in het aantal mensen met huidkanker in de afgelopen tientallen jaren is grotendeels te verklaren door de populariteit van zonnen, zon- en wintersportvakanties en het gebruik van zonnebanken en gezichtsbruiners. Meestal is huidkanker goed te behandelen maar niet alle huidkanker is onschuldig. Zo eist melanoom jaarlijks ongeveer 800 levens. Daarbij heeft de behandeling vaak littekens tot gevolg en is jarenlange controle nodig vanwege de kans op terugkeer van de ziekte. 

Hoe ontstaat huidkanker?

Blootstellig aan UV-straling resulteert in de beschadiging van huidcellen. Na een ‘heerlijk’ dagje zonnen of een werkdag in de buitenlucht op een zomerse dag, zijn er per huidcel ontelbare beschadigingen aan het DNA.  Als dit beschadigd raakt, is het normaalgesproken mogelijk dat een cel deze schade zelf herstelt. Indien er teveel schade is aangericht, gaat de cel dood of verliest de cel de controle over de celdeling. Als er te veel beschadigingen zijn, blijft er soms een ‘foutje’ zitten. Elke volgende blootstelling aan UV-straling komen er nieuwe ‘foutjes’ in het DNA bij. Hoe meer UV-straling iemand in zijn of haar leven opdoet hoe groter de kans wordt dat het DNA onherstelbaar beschadigd raakt. Dit kan uiteindelijk leiden tot huidkanker. 

Soorten huidkanker

Er zijn verschillende vormen van huidkanker, afhankelijk van het type cellen van de opperhuid waaruit de tumor zich ontwikkelt. Aanvullend is er nog een aantal zeldzame varianten van huidkanker die wij niet zullen bespreken. 

Basaalcelcarcinoom of basaalcelkanker

• Wordt naar schatting per jaar bij bijna 33.000 mensen vastgesteld.
• Komt vooral voor in het gezicht.
• Komt het meest voor bij mensen tussen de 60 en 75 jaar oud. Maar ook jongere mensen kunnen het krijgen.
• Is de minst kwaadaardige vorm van huidkanker en zaait zelden uit 

Plaveiselcelcarcinoom of plaveiselcelkanker

• Wordt per jaar bij ruim 9.000 mensen vastgesteld.
• Komt vooral voor op plaatsen die veel blootstaan aan zonlicht, zoals het gezicht en de bovenkant van de handen.
• Komt vooral voor bij mensen van 60 jaar en ouder.
• Is kwaadaardiger dan de hiervoor beschreven basaalcelkanker en kan uitzaaien als er niet op tijd wordt ingegrepen.

 Melanoom of moedervlekkanker

• Wordt per jaar bij ruim 5.000 mensen vastgesteld. Melanoom was vroeger redelijk zeldzaam, maar komt de laatste jaren helaas steeds meer voor.
• Kan op alle leeftijden voorkomen, maar vooral bij mensen tussen de 30 en 60 jaar.
• Is de meest kwaadaardige vorm van de drie genoemde varianten van huidkanker. In sommige gevallen treden al vroeg uitzaaiingen op.

 Risicogroepen huidkanker

1. Mensen met een huidtype (1 en 2) die niet snel bruin worden en snel verbranden
2. Kinderen
3. Mensen die voor hun werk veel in de zon komen, zoals bouwvakkers, boeren en schippers
4. Mensen met een lichte huid die lang in de tropen wonen of daar lang hebben gewoond

Een deel van de hierboven vermelde informatie is afkomstig uit de zeer interessante brochure ‘Zon verstandig, geef huidkanker geen kans’ van KWF Kanker Bestrijding.